چگونه کودک خلاق داشته باشیم؟
خلاقیت چیست؟
خلاقیت به معنی کنار گذاشتن ایده های قدیمی، ایجاد ارتباطات جدید و خلق ایده های شگفت انگیز است. خلاقیت، دیدن دنیا به شیوه جدید و فراتر از مرزهای ذهنی مان رفتن است. تمامی اختراعات و نوآوری ها حاصل تفکر خلاق و نگاهی متفاوت به روابط بین اجزای تشکیل دهنده یک واقعیت است.
سن پنج سالگی اوج تفکر خلاق کودکان است، اما تداوم و پیشرفت این نوع تفکر به کمک والدین بستگی دارد. در این مقاله راه هایی برای تداوم و افزایش خلاقیت کودکانتان ارایه داده شده است که امیدواریم مورد استفاده شما عزیزان قرار بگیرد.
برای وسایل موجود، با کمک کودک کاربردهای جدیدی پیدا کنید
ابتدا فضای خاصی را برای کودک در نظر بگیریم سپس از کودک بخواهیم بگوید از هر وسیله ای که دارد چه استفاده های دیگری بجز استفاده معمول می توانیم داشته باشیم. مثلا از مداد چه استفاده هایی جز نوشتن می توان کرد؟ یا مثلا از شلوار به جز پوشیدن چه استفاده هایی می توان کرد؟ از کودکانتان بخواهید برایتان هر مدلی که می توانند درست کنند و با آنها همراهی کنید تا خیال پردازی کرده و ایده های خود را به زبان بیاورند. درصورت امکان کمک شان کنید ایده های خود را عملی و تفکر خلاق را به واقعیت فیزیکی نیز تبدیل کنند و در این فرآیند ایده های جدیدی که به ذهنشان میرسد را برایتان بازگو کنند.
روی ایده های کودک خود ارزش گذاری نکنید!
مطمئنا اکثر ما هرروز یک سری وسایل برای دور ریختن داریم و حتی به این موضوع فکر نمی کنیم که بخواهیم از آنها استفاده دیگری بکنیم. از کودک خود بخواهید با این وسایل دورریختنی چیزی درست کند. مثلا مقوا لوله ای خالی دستمال را به او بدهید و از او بخواهید هر چیزی که به ذهنش می رسد با آن درست کند.
توجه داشته باشید کیفیت ایده های کودک شما در این مقطع موضوع اصلی ما نیست، پس سعی نکنید روی ایده ها ارزش گذاری کنید. ارزش گذاری مثبت یا منفی هر دو میتواند خلاقیت کودک شما را سرکوب کند. اگر به خاطر ایده ای که به ذهنش رسیده او را بیش از حد تشویق کنید، ترس از تشویق نشدن برای ایده های بعدی، جلوی خلاقیت او و یا حتی تلاش او را خواهد گرفت و اگر ایده او را نادیده بگیرید یا سرزنش کنید، طبیعتا کودک خود را از ایده پردازی بیشتر بازداشته اید.
پس به جای ارزش گذاری روی ایده ها، با کودک خود در پرورش ایده ها همراه شوید. در مورد ایده هایش صحبت و آنها را توصیف کنید. برای مثال، به جای اینکه به او بگویید "چه نقاشی قشنگی" (ارزش گذاری مثبت) میتوانید بگویید "چه آسمان آبی کشیدی" و او را در وصف نقاشی با خود همراه کنید تا بتواند ایده هایش را درباره این آسمان به شما بگوید.
به کودکان خود امر و نهی نکنید
والدین باید از سیستم امر و نهی، سخت گیرانه و کمال گرایانه پرهیز کنند و فضای سرشار از امنیت برای کودکان خود ایجاد کنند. واضح است که والدین کمال گرا، مانع رشد تفکر خلاق کودکان خود میشوند پس سعی کنید کودکان خود را در حد معقول تشویق و حمایت کنید و به ایده ها و نظرهای کودکانتان احترام بگذارید و به کودک خود اجازه خطا کردن بدهید.
از بازی های خود انگیخته استفاده کنید
به کودکان خود فرصت دهید تا از طریق بازی های خود انگیخته و دلخواه چون نقاشی کشیدن بر روی کاغذ بزرگ، بازی با ماسه و آب ، خانه سازی، سفالگری، عروسک خیمه شب بازی و رنگ انگشتی به تبادل افکار و احساسات خود بپردازند. گاهی اوقات کودک از شما می خواهد با او بازی جدیدی که خودش ساخته را انجام دهید، به خواسته اش احترام بگذارید و با او بازی کنید.
رشد خلاقیت کودکان، روش های بسیاری دارد که میتوانید با مطالعه مطالب تخصصی در این زمینه و یا با کمک متخصصین روانشناسی حوزه کودک با این راه کارها آشنا شوید و به صورت روزمره آنها را به کار بگیرید. درصورتی که به این موضوع و آشنایی بیشتر با روش های رشد خلاقیت در کودک خود علاقه مندید، میتوانید با مشاورین متخصص این حوزه در گروه روانشناسی نگاه نو در تماس باشید تا به صورت علمی و عملی پیاده سازی روش های بیشتری را در این حوزه آموزش ببینید.
خلاقیت به معنی کنار گذاشتن ایده های قدیمی، ایجاد ارتباطات جدید و خلق ایده های شگفت انگیز است. خلاقیت، دیدن دنیا به شیوه جدید و فراتر از مرزهای ذهنی مان رفتن است. تمامی اختراعات و نوآوری ها حاصل تفکر خلاق و نگاهی متفاوت به روابط بین اجزای تشکیل دهنده یک واقعیت است.
سن پنج سالگی اوج تفکر خلاق کودکان است، اما تداوم و پیشرفت این نوع تفکر به کمک والدین بستگی دارد. در این مقاله راه هایی برای تداوم و افزایش خلاقیت کودکانتان ارایه داده شده است که امیدواریم مورد استفاده شما عزیزان قرار بگیرد.
برای وسایل موجود، با کمک کودک کاربردهای جدیدی پیدا کنید
ابتدا فضای خاصی را برای کودک در نظر بگیریم سپس از کودک بخواهیم بگوید از هر وسیله ای که دارد چه استفاده های دیگری بجز استفاده معمول می توانیم داشته باشیم. مثلا از مداد چه استفاده هایی جز نوشتن می توان کرد؟ یا مثلا از شلوار به جز پوشیدن چه استفاده هایی می توان کرد؟ از کودکانتان بخواهید برایتان هر مدلی که می توانند درست کنند و با آنها همراهی کنید تا خیال پردازی کرده و ایده های خود را به زبان بیاورند. درصورت امکان کمک شان کنید ایده های خود را عملی و تفکر خلاق را به واقعیت فیزیکی نیز تبدیل کنند و در این فرآیند ایده های جدیدی که به ذهنشان میرسد را برایتان بازگو کنند.
روی ایده های کودک خود ارزش گذاری نکنید!
مطمئنا اکثر ما هرروز یک سری وسایل برای دور ریختن داریم و حتی به این موضوع فکر نمی کنیم که بخواهیم از آنها استفاده دیگری بکنیم. از کودک خود بخواهید با این وسایل دورریختنی چیزی درست کند. مثلا مقوا لوله ای خالی دستمال را به او بدهید و از او بخواهید هر چیزی که به ذهنش می رسد با آن درست کند.
توجه داشته باشید کیفیت ایده های کودک شما در این مقطع موضوع اصلی ما نیست، پس سعی نکنید روی ایده ها ارزش گذاری کنید. ارزش گذاری مثبت یا منفی هر دو میتواند خلاقیت کودک شما را سرکوب کند. اگر به خاطر ایده ای که به ذهنش رسیده او را بیش از حد تشویق کنید، ترس از تشویق نشدن برای ایده های بعدی، جلوی خلاقیت او و یا حتی تلاش او را خواهد گرفت و اگر ایده او را نادیده بگیرید یا سرزنش کنید، طبیعتا کودک خود را از ایده پردازی بیشتر بازداشته اید.
پس به جای ارزش گذاری روی ایده ها، با کودک خود در پرورش ایده ها همراه شوید. در مورد ایده هایش صحبت و آنها را توصیف کنید. برای مثال، به جای اینکه به او بگویید "چه نقاشی قشنگی" (ارزش گذاری مثبت) میتوانید بگویید "چه آسمان آبی کشیدی" و او را در وصف نقاشی با خود همراه کنید تا بتواند ایده هایش را درباره این آسمان به شما بگوید.
به کودکان خود امر و نهی نکنید
والدین باید از سیستم امر و نهی، سخت گیرانه و کمال گرایانه پرهیز کنند و فضای سرشار از امنیت برای کودکان خود ایجاد کنند. واضح است که والدین کمال گرا، مانع رشد تفکر خلاق کودکان خود میشوند پس سعی کنید کودکان خود را در حد معقول تشویق و حمایت کنید و به ایده ها و نظرهای کودکانتان احترام بگذارید و به کودک خود اجازه خطا کردن بدهید.
از بازی های خود انگیخته استفاده کنید
به کودکان خود فرصت دهید تا از طریق بازی های خود انگیخته و دلخواه چون نقاشی کشیدن بر روی کاغذ بزرگ، بازی با ماسه و آب ، خانه سازی، سفالگری، عروسک خیمه شب بازی و رنگ انگشتی به تبادل افکار و احساسات خود بپردازند. گاهی اوقات کودک از شما می خواهد با او بازی جدیدی که خودش ساخته را انجام دهید، به خواسته اش احترام بگذارید و با او بازی کنید.
رشد خلاقیت کودکان، روش های بسیاری دارد که میتوانید با مطالعه مطالب تخصصی در این زمینه و یا با کمک متخصصین روانشناسی حوزه کودک با این راه کارها آشنا شوید و به صورت روزمره آنها را به کار بگیرید. درصورتی که به این موضوع و آشنایی بیشتر با روش های رشد خلاقیت در کودک خود علاقه مندید، میتوانید با مشاورین متخصص این حوزه در گروه روانشناسی نگاه نو در تماس باشید تا به صورت علمی و عملی پیاده سازی روش های بیشتری را در این حوزه آموزش ببینید.
تاریخ انتشار: ۱۳۹۹/۰۲/۰۱
کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی