شیوه‌های ارتباطی اشتباه در خانواده که احتمال طلاق را افزایش می‌دهد

آقای دکتر گاتمن بر اساس تحقیقات 40 ساله‌ی خود بر روی روابط زوجین به نتایج بسیار جالبی دست یافت. او بیان کرد که با مشاهده‌ی کوتاه مدت روابط زوجین با یکدیگر و از طریق گفت و گو در مورد شیوه‌های حل مسئله با آنها، می‌توان سرانجام روابط آنها را در طولانی مدت پیش‌بینی کرد. در این مطلب می‌خواهیم در مورد مولفه‌هایی که می‌تواند پیش‌بینی کننده روابط زوجین در دراز مدت باشد صحبت کنیم. که آیا یک رابطه‌ی زناشویی دراز مدت ادامه پیدا خواهد کرد و زوجین در آن روابط رضایت‌بخشی را با هم تجربه خواهند کرد و یا رابطه‌ی آنها به طلاق منجر خواهد شد؟ مواردی که در ادامه این مطلب خواهد آمد مولفه‌های پیش‌بینی کننده‌ی چگونگی روابط بین زوجین می‌باشد:

 
مولفه‌های پیش‌بینی کننده روابط خانوادگی در زندگی زناشویی
 
1- تشدید احساسات ناخوشایند یکدیگر
این که زن و شوهرها در طی زندگی مشترک احساسات ناخوشایندی را نسبت به یکدیگر یا زندگی مشترک‌شان تجربه کنند اهمیتی ندارد، چرا که در روابط انسانی احساسات ناخوشایند جزء لاینفک روابط است. اما یکی از عواملی که پیش‌بینی کننده‌ی ادامه و رضایت از زندگی زناشویی یا طلاق می‌باشد، این است که ما سعی نکنیم احساسات منفی طرف مقابل را تشدید کنیم. مثلاً اینکه خانومی با خواهر شوهر خود دچار مشکل باشد اهمیتی ندارد اما اینکه همسر او اصرار به دعوت کردن و رابطه مداوم با خواهر خود داشته باشد، موضوعی غیرعادی و مولفه‌ای منفی در حفظ رضایت زناشویی به حساب می آید.

2- نداشتن تجربه هیجانات مثبت
در رابطه‌ی شوخ طبعی، بیان احساسات مثبت از جمله عشق و علاقه، تایید یکدیگر، ارتباط‌های فیزیکی مانند سکس و در آغوش گرفتن، خنده، شوخی، لبخند زدن، تفریحات مشترک همه و همه می‌توانند پیش‌بینی کننده‌ی روابطی رضایت بخش در بین زوجین باشند. در زوج‌هایی که روابط پایدار و رضایت بخشی را تجربه می‌کنند این دست رفتارها بسیار دیده می‌شود. پس یکی دیگر از مولفه‌هایی که پیش‌بینی کننده روابط زناشویی ادامه دار و رضایت بخش می‌باشد تجربه هیجانات مثبت است.

3- عدم کنترل هیجان‌های منفی در رابطه
ابراز خشم در رابطه به هیچ عنوان پیش‌بینی کننده طلاق نیست. برعکس زوجینی که خشم‌شان را به شکلی سالم نسبت به یکدیگر می‌توانند ابراز کنند در بلندمدت روابط رضایت‌بخش‌تری نسبت به افرادی دارند که نیازها و خشم خودشان را سرکوب می‌کنند و یا آن را به شکل تکانشی ابراز می‌کنند. چرا که ابراز صحیح خشم باعث می‌شود دو نفر خط قرمزهای یکدیگر را یاد گرفته و سعی کنند از آنها تخطی نکنند. پس به طور کل می‌توانیم بگوییم اینکه شما چقدر با همسر خود دچار دعوا و جر و بحث می‌شوید اهمیت چندانی ندارد بلکه آنچه اهمیت دارد این است که چگونه و با چه کیفیتی می‌توانید بحث‌های خود را به نتیجه برسانید و نتایج مثبتی از این بحث و گفت و گوها به دست بیاورید.

اگر روابط و ابزار هیجانات شما به شکلی پیش می‌رود که در بحث‌ها و درگیری‌ها نسبت به یکدیگر از این دست شیوه‌های ارتباطی اشتباه استفاده می‌کنید احتمالا در مسیر آسیب‌زایی در حال حرکت هستید، باید به شما بگوییم که این چهار مورد می‌تواند منجر به شکل‌گیری روابط ناسالم شده و آسیب‌های جبران‌ناپذیری به روابط‌تان وارد می‌کند که ممکن است در انتهای مسیر آن به جدایی دو نفر منجر شود.


 
چهار شیوه ارتباطی اشتباه در خانواده که به طلاق منجر خواهد شد

اشتباه اول: از یکدیگر عیب‌جویی می‌کنید.
اشتباه دوم: همدیگر را تحقیر می‌کنید.
اشتباه سوم: بر موضع مخالف خود پافشاری می‌کنید.
اشتباه چهارم: قهر و اجتناب از گفت‌و‌گو را انتخاب می‌کنید.



ما به ترتیب هر یک از چهار مولفه اصلی برای پیش‌بینی روابط ناسالم در زندگی زناشویی را بررسی خواهیم کرد و شما با این چهار عملکرد مخرب بیشتر آشنا خواهید شد:



اشتباه اول: از یکدیگر عیب جویی می‌کنید
مثال 1: تو همیشه به خودت اهمیت میدی و احساسات و نیازهای منو نادیده می‌گیری و اجازه حرف زدن به من نمیدی. من دلم می‌خواهد امروز درباره‌ی نیازهای من و مشکلی که برای من پیش آمده صحبت کنیم، واقعا احتیاج دارم باهات حرف بزنم و خودم رو تخلیه کنم.

مثال 2: حرف و نظرهای من هیچ اهمیتی برای تو نداره یکبار نشده به نظر من اهمیت بدی. دفعه‌ی پیش در خرید ماشین بر طبق علاقه‌ی تو پیش رفتیم خیلی دوست دارم این بار به نظر و خواسته‌ی من هم اهمیت داده بشه.

مثال 3: تو قول دادی ماشینم رو امروز ببری تعمیرگاه هیچ وقت سر حرفت نمی‌مونی خیلی بد قولی. ماشین من هنوز خرابه و امروز بهش احتیاج دارم، واقعا به کمکت نیاز دارم.

مطلب پیشنهادی: برای مشاهده‌ی کل مقالات خانم اسماء بابانوری در نگاه نو این صفحه را مطالعه کنید.

شما به راحتی می‌تونید سرزنشگری قضاوت و عیب جویی را در جملات بالا ببینید استفاده از کلماتی مانند همیشه، هیچ وقت، اصلاً و... نشان دهنده‌ی سرزنش کردن و عیب جویی از طرف مقابل می‌باشد و همچنین مخاطب قرار دادن طرف مقابل یعنی استفاده‌ی مکرر از کلمه "تو" باعث می‌شود به جای اینکه بر روی یک رفتار متمرکز شوید و آن رفتار را مورد انتقاد قرار بدهید، کل شخصیت طرف مقابل‌تان را هدف عیب‌جویی و انتقاد قرار بدهید.
پس راه حل چیست؟

راهکارهای پیشنهادی:

-نیازهای خودتان را مطرح کنید:
به جای استفاده از جملاتی که سرشار از سرزنش و عیب جویی است شما می‌توانید نیازهای خود را در قالب جملاتی که بیانگر احساسات و تمایلات شما هستند به فرد مقابل‌تان نشان دهید. درک و همدلی در عین پذیرش عیوب یکدیگر باعث می‌دهد همسرتان هم متقابلا به جای رفتار انتقادی از این شیوه برای مطرح کردن عیوب شما استفاده کند. برای مثال: من می‌فهمم که وقتی به مهمانی می‌ریم از جمع‌های شلوغ و پرحرف خوشت نمیاد و ترجیح میدی برنامه‌های دو نفره خودمون رو داشته باشیم. حتی به خاطر اصرارهای من ممکنه از دستم عصبانی باشی، اما من ویژگی‌های برون‌گرایی دارم و علاوه بر برنامه‌های دونفره خودمون به مهمونی و دورهمی‌های شاد و دوستانه هم علاقه دارم و ازشون انرژی می‌گیرم.

-جایگزین کردن کلمه‌ی من به جای تو:
جملات‌تان را به جای کلمه‌ی "تو" با کلمه‌ی "من" شروع کنید. دفعه بعد که لازم شد در مورد مسئله‌ای شکایت کنید یا در مورد نیازهاتون صحبت کنید برای اینکه جمله شما خالی از سرزنش و عیب جویی باشد قبل از شروع صحبت، در مورد این "دو سوال" خوب فکر کنید:
- سوال اول: من الان چه احساسی دارم؟
- سوال دوم: توی این موقعیت نیاز دارم شریکم چه کاری برای من انجام دهد؟



اشتباه دوم: همدیگر را تحقیر می‌کنید
من از قیافه تو خوشم نمیاد چون خیلی پوستت زشته. تو یه آدم تنبل و تن پرور هستی که مطمئناً به هیچ جا نخواهی رسید. تودختر بی‌عرضه‌ای هستی و خاطر کمک‌های خانوادت تونستی به اینجا برسی. نمی‌تونی هدفی را که داری تا آخر دنبال کنی چون واقعا خنگی. تحقیر چه به شکل طعنه زدن، مسخره کردن، بی‌احترامی، پوزخند و به هر شکل دیگری که بیان شود نشان دهنده‌ی این واژه است که "من برتر از تو هستم و تو پست‌تر از منی" "تحقیر" مخرب‌ترین رفتار منفی در روابط محسوب می‌شود و بر اساس تحقیقات دکتر گاتمن تحقیر اولین و مهمترین پیش بینی‌کننده طلاق می‌باشد. زیرا تحقیر شخصیت و هویت فرد را مورد حمله قرار می‌دهد. زیرا به تمامیت طرف مقابل توهین می‌شود. از سوی دیگر هدف فرد تحقیر کننده هرگز اصلاح روابط نیست. بلکه هدف او اثبات برتری خود و کوچک شماری فرد مقابل می‌باشد. پس اگر هدف ما در روابط زناشویی اصلاح یک موضوع و بیان دغدغه‌های خودمان می‌باشد هرگز نباید از واژه‌های تحقیرآمیز استفاده کنیم.
اما باز هم این سوال پیش می‌آید که خب در صورتی که در این موارد به مشکل برخوردیم چه کار کنیم؟!
در پاسخ می‌گوییم: باز هم در این مورد می‌توانیم از بیان احساسات و نیازهای خودمان شروع کنیم.



اشتباه سوم: بر موضع مخالف خود پافشاری می‌کنید
زنی به همسر خود می‌گوید: تو به من قول دادی که برای تولد دخترمان کیک تهیه کنی؛ مرد در جواب می‌گوید: خودت می‌دونی من چقدر کار سرم ریخته چقدر شلوغ بودم، اصلا چرا خودت نرفتی بخری؟
در مثال بالا مرد با گارد گرفتن و دفاع کردن از رفتار سهل‌انگارانه‌ی خود، در واقع از پذیرش مسئولیت در برابر کاری که به عهده گرفته است سرباز می‌زند و به جای پذیرش نقش خود و اشتباهی که انجام داده طرف مقابل را مقصر می‌داند. اما به جای گارد گرفتن چه می‌توانیم بکنیم؟

راهکار پیشنهادی:

-پذیرش مسئولیت و نقش خودمان در موقعیت پیش آمده: 
جواب این سوال یک جمله است "مسئولیت و نقش خودمان در موقعیت پیش آمده را بپذیریم" و در صورتی که به هر دلیلی نتوانستیم مسئولیت یا نقش خودمان را به درستی ایفا کنیم با شجاعت کامل به اشتباه خود اعتراف کنیم. اشتباه یا نقاط ضعف نشان دهنده بی‌کفایت بودن شما نیست. هیچ یک از ما انسان کاملی نیست. پس در عین اعتراف و پذیرش ناکامل بودن خودمان مسئولیت اشتباهات‌مان را بپذیریم.
در مثال بالا مرد در صورتی که قادر به پذیرش مسئولیت می‌بود, می‌توانست چنین پاسخ دهد: ای وای یادم رفت، ای کاش وقتی دیدم سرم انقدر شلوغ شده باهات تماس می‌گرفتم و می‌گفتم که خودت بری و کیک رو بخری من واقعاً متاسفم...
با گفتن این جملات هم مسئولیت خود را در برابر اشتباهی که کرده‌اید می‌پذیرید و هم به شریک خود این پیام را می‌دهید که من احساسات تو را از بابت سهل‌انگاری خودم می‌فهمم.



اشتباه چهارم: قهر و اجتناب از گفت‌و‌گو را انتخاب می‌کنید
تصور کنید بین شما و شریک‌تان مشکلی پیش آمده یکی از شما دو نفر شروع به صحبت درباره آن مشکل می‌کنید اما طرف مقابل با سکوت، قهر و یا ترک موقعیت اجازه برقراری رابطه و حل مشکل را نمی‌دهد و در واقع دیواری نامرئی بین شما و خودش می‌کشد تا نتوانید این مشکل را حل کنید. طبیعی است که رفتار بی‌تفاوت و اجتنابی که فرد مقابل انجام می‌دهد، ممکن است شما را بسیار خشمگین کند از طرفی نه راهی برای بروز این خشم دارید و نه می‌توانید آن را در خود نگه دارید، ممکن است فکر کنید که هر اقدامی می‌تواند اوضاع را به شدت به هم بریزد... -اما باز این سوال پیش می‌آید که در چنین شرایطی چه کنیم؟

راهکار پیشنهادی:

-شکل گیری تعاملات براساس ویژگی‌های شخصیتی طرف مقابل:
اولین نکته این است که بدانیم وقتی فردی بین خودش و شما دیوار می‌کشد در واقع توان و تحمل او به پایان رسیده است. پس بهترین کار این است که "او را تنها بگذارید" و اجازه بدهید مدتی را استراحت کند تا بتواند توان خود را باز یابد و دوباره شروع به بحث و گفت و گو با او بکنید.
در نهایت پیشنهادی که به شما می‌دهیم در برخورد با چنین افرادی سعی کنید که "در فرصت‌های زمانی مناسب" و زمانی که رابطه‌ی خوبی با هم دارید در مورد این مسائل صحبت کنید و قراری برای مواقع این چنینی که صبر طرف مقابل به پایان آمده بگذارید...


 کلام آخر
در تعاملات زناشویی تجربه احساسات ناخوشاید برای دو فردی با فرهنگ و ویژگی‌های شخصیتی متفاوت تجربه‌ای طبیعی محسوب می‌شود. اما انتخاب راهبردها و شیوه حل مسئله مناسب و کارامد، تعاملات خانواده را به سمت تجارب خوشایند پیش خواهد برد. در صورتیکه در این زمینه نیاز به کمک تخصصی دارید و برای دریافت راهنمایی بیشتر می‌توانید از طریق "مشاوره تلفنی خانواده" با مشاورین نگاه نو در ارتباط باشید. 


برگرفته از مقاله‌ی Predicting marital happiness and stability from newly wed interactions نوشته John.M gottman


  منابع
کتاب رابطه بین والدین و کودکان
نوشته دکتر هایم جی. گینات
ترجمه سیاوش سرتیپی
انتشارات اطلاعات



 برای دریافت مشاوره تخصصی در حوزه خانواده می‌توانید از مشاورین نگاه نو مشاوره بگیرید:


اسماء بابانوری
کاندیدای دکتری روانشناسی عمومی
مشاوره خانواده، مشاوره پیش از ازدواج، مشاوره روابط بین فردی

دریافت مشاوره خانواده از خانم اسماء بابانوری


مرضیه اسدزاده
کارشناسی ارشد روانشناسی/ خانواده درمانی
مشکلات جنسی، مشاوره خانواده، مشاوره پیش از ازدواج

دریافت مشاوره خانواده از خانم مرضیه اسدزاده


سارا شفائی
کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی
مشکلات افسردگی، مشکلات وسواس، مشاوره خانواده

دریافت مشاوره خانواده از خانم سارا شفائی
 
شاید به این مطالب روانشناسی هم علاقه‌مند باشید
مشاوره خانواده


همسرمان چه میگوید و ما چه می شنویم؟
شاید مواقعی را تجربه کرده اید که بنظر رابطه تان عالی پیش میرود، اما در یک چشم به هم زدن به جنگی تمام عیار تبدیل می شود.تنها چیزی که میدانید این است که سخن و رفتار نامزد یا همسرتان مطابق میل شما نبوده است. مشکل کجاست؟بیشتر بخوانید
مشاوره خانواده


راز زوج های موفق چیست؟
ازدواج و زندگی مشترک مثل دروس دوران تحصیل یادگرفتنی هستند نه یک مهارت ذاتی که از دوران کودکی به همراه داشته باشید. در نتیجه برای کسب مهارت در آن و بهبود کیفیت ارتباطات نیاز به مطالعه علمی یا دریافت کمک تخصصی از یک زوج درمانگر و یا روانشناس دارید. بیشتر بخوانید
مشاوره خانواده


آثار صمیمیت زوجین در زندگی مشترک چیست؟
صمیمیت فرآیندی تعاملی می‌باشد که هسته‌ی اصلی آن شناخت، پذیرش و درک طرف مقابل و همدلی با احساسات وی است. صمیمیت یک نیاز واقعی و همیشگی در فرد است که ریشه‌ی تحولی دارد. بیشتر بخوانید
تاریخ انتشار: ۱۳۹۹/۰۳/۲۱
اسماء بابانوری
دکتری تخصصی روانشناسی - عضویت سازمان نظام روانشناسی : 27894