سال 99 و شیوع کرونا چطور جامعه را از لحاظ روانشناختی تغییر داد
در این مطلب، تیم روانشناسی نگاه نو از دیدگاه های مختلف به بررسی تاثیرات شیوع بیماری کرونا در سطح جامعه بر افراد و روابط بین فردی شان با خانواده، دوستان، همکاران و سایر ارتباطات می پردازد. شاید بتوان گفت این روزها برای دریافت بهترین مشاوره خانواده در تهران یا هر شهر دیگری بد نباشد این مطلب را مطالعه کنید و سپس با تیم روانشناسی خانواده نگاه نو برای دریافت مشاوره تلفنی خانواده از طریق سایت نگاه نو در تماس باشید. همچنین درصورتی که علاقه مندید در مورد تاثیرات روانشناختی کرونا در کل جهان بیشتر بخوانید پیشنهاد میکنیم مقاله سال 2020 چطور ما را تغییر داد را مطالعه کنید.
کرونا و ترس از عدم کنترل زندگی
روانشناس: خانم لیلا رفیعی
روان ما انسان ها از زمان کودکی به نحوی طراحی شده است که برای ارتباط با محیط اطراف مان نیاز به دنیایی باثبات و قابل پیش بینی داریم. در نتیجه تمام تلاش خود را برای اجتناب از پذیرش تغییرات جدید و ساختن دنیایی امن و پیش بینی پذیر خواهیم کرد. رشد تکنولوژی و پیشرفت علوم پزشکی در درمان بیماری ها گواه همین نیاز ما انسان هاست. در نتیجه تمام تلاش خود را برای اجتناب از پذیرش تغییرات جدید و ساختن دنیایی امن و قابل پیش بینی خواهیم کرد. اما در عین حال با دنیایی پویا و در حال گذار مواجه هستیم که این تغییرات جدید نیاز به بازنگری مداوم دارند. پس پذیرش تغییرات جدید در زندگی برای ما انسان ها که گرایش به جاودانگی و بقا داریم کاری دشوار است.
به نظر میرسد شیوع ویروس کرونا تمام باورهای ذهنی ما از کنترل پذیری دنیای اطراف مان را بهم ریخته است و دچار ابهام، سردرگمی و به دنبال آن اضطراب شده ایم. چرا که دیگر مطابق گذشته نمیتوانیم با قطعیت برنامه ریزی کنیم، روی شرایط حال حاضرمان کنترل کمتری داریم و یا برای پیش بینی شرایط آینده مان دچار ابهام هستیم. در نتیجه در مواجهه با کرونا و یا هر آنچه خارج از کنترل و ساختارهای ذهنی از قبل تعریف شده مان باشد، برای ما ایجاد اضطراب میکند. در صورتیکه برخلاف تصور ما، زندگی همیشه مثل یک رول از پیش تعریف شده نیست که براساس برداشت هایی ثابت پیش برود. ماهیت زندگی به صورت مداوم تغییر میکند. اما این را هم به خاطر داشته باشیم که با دنیایی با ماهیت پویا و در حال گذار مواجه هستیم. پس مراقب باشیم حمایت بیش از اندازه از باورهای ذهنی مان منجر به خسارت های جبران ناپذیر و آسیب به خودمون و اطرافیان مان نشود. در نتیجه برای حفظ و حراست هر چه بیشتر از خود و خانواده مان بجای اجتناب از تغییرات بهتر است با گشودگی پذیرای آنها باشیم و تلاش کنیم تعاریف جدیدی از خودمان و اطرافیان مان و دنیای در حال گذار شکل دهیم.
کرونا و بدرفتاری های کودکان
روانشناس: خانم رویا رئیسی
آیا هرگز فکر میکردید که به دوران نوزادی کودکتان برگردید؟ به دوران قبل از مهد و مدرسه که مسئولیت مراقبت بیست و چهارساعته کودک را داشتید؟؟ به نظر می رسد در این دوران همه گیری کرونا این اتفاق افتاده است.
این روزها کودکان و والدین زمان زیادی را با یکدیگر سپری می کنند و طبعا میزان بروز بدرفتاریهای کودک و اشتغال ذهنی شما با آن بیشتر خواهد بود.
در حالت عادی اکتشاف و گشت و گذار در محیط های مختلف به کودک در پرورش استعدادها و رشد تواناییهایش و حتی تخلیه برخی هیجاناتش کمک می کند. اما در شرایط کنونی برای کودکان تحمل اینکه تمام مدت مجبور باشند در خانه بمانند، بسیار سخت و طاقت فرساست. علاوه بر این رشد ذهنی کودک هنوز در حدی نیست که بتواند بدون کمک، بر احساس ناراحتی و درماندگی حاصل از شرایط جدید فائق آید.
بنابراین به نظر می رسد نقش والدین در شرایط کنونی برای نظم بخشیدن و ساماندهی به ذهن کودک بسیار مهم است. تقریبا میتوان این دوران را مشابه دوران بیماری کودک در نظر داشت که در آن با کودک خود بسیار بردبارتر و پذیراتر هستیم. پرخاشگری و بدرفتاری کودک در اینگونه شرایط به معنای یاری خواستن او از پدر و مادر در مقابله با شرایط سختی است که در آن قرار دارد.
با سخت گیری کمتر و تنبیهات کمتر و با تغییر شیوه ی تربیتی خود به سمت "آموزش حل مساله" می توان بر بسیاری از این مشکلات فائق آمد و به سلامت از این دوران عبور کرد.
کرونا و رفتارهای وسواس گونه
روانشناس: خانم سارا شفائی
باید بدانیم کرونا یک شرایط بحرانی است و با شیوع این ویروس اغلب افراد اضطراب و ترس از بیماری را تجربه می کنند که تا حدی این رفتار طبیعی می باشد که به خود و دیگران آسیب نزده و در عملکردهای زندگی مان دچار مشکل نشود. در افرادی که سابقه اختلال های وسواس فکری عملی (OCD) دارند ممکن است واکنش شدیدتر و اضطراب بیشتری را تحمل کنند. این افراد باید بدانند که تنها نیستند و طبیعی است که همه افراد در این شرایط میزانی از اضطراب را تحمل می کنند. کاری که همه افراد می توانند انجام دهند این است که به کارهای توصیه شده عمل کنند و سعی کنند به افکار وسواسی و آزار دهنده توجه نکنند و زمانی که احساس میکنند به روند طبیعی صدمه می زند، به خود بگویند کافی است. می توان در زمانی که این فکرها اذیت مان کرد خودمان را مشغول انجام کار دیگری کنیم تا حواس مان پرت شود و اخبار مربوط به کرونا را تنها یک بار در روز از منابع معتبر پیگیری کنیم.
به خود یادآور شویم که هیچ کس نمی تواند خود را کاملا در برابر این ویروس ایمن نگه دارد و سعی کنیم به جای رفتارهای افراطی و ناشی از کمال گرایی، به عقل و منطق خود رجوع کنیم و در نهایت در صورت آزاردهنده بودن علایم و ادامه دار بودنش در صورتی که به عملکردهای زندگی مان اختلال وارد شد از کمک متخصصان و بررسی روان شناختی برای بهبود سلامت روان مان استفاده کنیم.
کرونا و اضطراب و افسردگی در کودکان
روانشناس: خانم پدیده رضایی
همانطور که می دانید،بیماری همه گیر COVID-19 کشورهایی را در سراسر جهان متوقف کرده است که بی سابقه است. در تلاش برای محدود کردن شیوع ویروس، شهرهای بزرگ تقریباً تمام فعالیتهای مختلف انجام دادند، از جمله اینکه کل مدارس را تعطیل کردند. از آنجا که این نوع از قفل بندها به ندرت در طول تاریخ دیده شده است، هنوز تأثیر آن بر کودکان خردسال ناشناخته است
در پژوهی درمجموع، 1،784 کودک از کلاس های 2-6 نظرسنجی آنلاین را انجام دادند. از کودکان در مورد خوش بینی آنها نسبت به بیماری همه گیر COVID-19 و نگرانی از آلوده بودن به این ویروس سؤال شد. در این تحقیق همچنین علائم اضطراب و افسردگی با استفاده از صفحه نمایش اختلالات عاطفی مرتبط با اضطراب کودک و پرسشنامه افسردگی کودکان-فرم کوتاه ارزیابی شده است
نتایج نشان داد که حدود 23٪ دانش آموزان علائم افسردگی و حدود 19٪ علائم اضطراب داشتند.پژوهشگران می گویند، در طول شیوع COVID-19 کاهش فعالیت در فضای باز و نداشتن تعامل اجتماعی ممکن است با افزایش علائم افسردگی کودکان همراه باشد. توصیه می شود والدین به صورت شفاف از کودکان در خصوص این ویروس سوال و احساس آنها را گوش کنند و کودکان باید در جریان موضوع کرونا قرار بگیرند و والدین باید به آنها اطلاعات لازم و درست را منتقل کنند و اشتباهات آنها را متناسب با سن آنها اصلاح کنند و به زبان ساده به آنها آموزش دهند.
کرونا و ترس از دست دادن
روانشناس: خانم اسما بابانوری
یکی از مسائلی که در این همه گیری کرونا ممکن است ذهن خیلی ها را مشغول کرده باشد ترس از دست دادن عزیزان، غم ناشی از ابتلا یا مرگ اطرافیان، و خشم ناشی از برهم خوردن سبک عادی زندگی است.
به عنوان مثال اشخاصی که یکی از نزدیکان آنها در بخش درمانی فعال است و آگاهی شما از اینکه وی در محیطی با آلودگی بالا کار میکند می‌تواند باعث نگرانی شدیدی شود که مبادا این شخص بیمار شود به خصوص که برخی از پرسنل درمانی هم با وجود رعایت کردن نکات بهداشتی مبتلا و بیمار شده اند.
اما لازم نیست حتماً عزیز شما در بیمارستان کار کند تا شما نگران بیمار شدنش باشید حتی اگر او در محیطی کار می کند که تعامل بالایی با دیگران دارد می تواند سبب نگرانی شما برای از دست دادن او شود.مثالی خوب از این دست مشاغلی مثل رانندگان تاکسی و اتوبوس، کارمندان و فروشندگان هستند.
هچنین برخی افراد سیستم ایمنی ضعیف تری دارند یا از یک بیماری مزمن رنج می برند در چنین مواردی نگرانی در مورد کرونا باز هم بیشتر می شود چرا که در همه جا توصیه هایی در این باره دیده شده است.
اما آیا فقط در شرایطی که یکی از این موارد در میان عزیزان باشد در مورد سلامت آنها نگران می شوید؟
مسلماً خیر. این طبیعی است که ما نگران یکی از عزیزان خود باشیم حتی اگر هیچ مشکل خاصی وجود نداشته باشد. مخصوصا اکنون که چند ماهی است با این بیماری درگیر هستیم و افراد زیادی را در اطرافمان دیده ایم که به این بیماری مبتلا شده اند یا بر اثر آن فوت کرده‌اند, طبیعی است که هیجان های منفی از جمله ترس، خشم و غم را در درون خود تجربه کنیم. تحمل این حجم از هیجانات منفی کار آسانی نیست و ما معمولاً عادت کرده‌ایم که چنین هیجاناتی را در درون خود نادیده بگیریم و آنها را به شکلی اصیل تجربه نکنیم. تجربه نکردن غم, خشم و سایر هیجان های منفی که درون ما بیدار می شوند باعث بالا رفتن سطح اضطراب شده پس ما برای پوشاندن این سطح از اضطراب بالا به رفتارهایی روی می‌آوریم که ارتباط ما را با افراد نزدیک دچار تنش می کند. مثل دست شستن های زیاد، شستشوی دائم وسایل و خانه همین طور محدودیت گذاری های افراطی در انجام برخی از کارها و غیره.... که همه این موارد تنش های بین فردی را افزایش خواهد داد. همچنین مثال های دیگر از این رفتار ها می توان به رفتارهای پرخاشگرانه در بین مادران و کودکان و همچنین زوجین اشاره کرد که منجر به افزایش تنش های خانوادگی در دنیا شده است.
کرونا و تعطیلی مدارس
روانشناس: خانم فهیمه احمدی
شیوع ویروس کرونا تاکنون باعث تعطیلی مدارس صد کشور در سطح جهان شده است. در پی این تعطیلی دولت ها تصمیم گرفتند سیستم آموزش آنلاین را جایگزین آموزش حضوری کنند.
این تعطیلی و به تبع آن سبک آموزش جدید قطعا باعث تغییرات اساسی در زندگی هریک از ما شده است.
مثلاً ممکن است در این روزها سردرگم، کلافه و یا حتی گاهی خشمگین باشید. در واقع داشتن چنین احساساتی در این روزها کاملاً طبیعی است پس خود را برای داشتن چنین احساساتی سرزنش نکنید. اینکه دیگر مثل قبل صبور نیستید یا با کوچیکترین مسئله ای از کوره در می روید جای هیچ گونه تعجبی ندارد.
بچه ها دیگر تمام زمان خود را در خانه هستند و این فرصت ما را برای پرداختن به کارهای شخصی مان کمتر کرده است. روتین زندگی شما ممکن است دچار تغییراتی شده باشد مانند بهم ریختن زمان خواب کودک و حتی خود شما، یا زمان استفاده از بازی های کامپیوتری یا تماشای تلویزیون افزایش قابل توجهی داشته باشد.
قوانین خانه دیگر مثل سابق اجرا نمیشوند، خانه مثل سابق مرتب و تمیز نیست، چالش ها و درگیری ها بین اعضای خانواده بیشتر شده و خیلی اتفاقات دیگر که این مهمان ناخوانده برای ما ایجاد کرده است.
علاوه بر این برگزاری کلاس های آنلاین یا مجازی هم برای شما شده قوز بالا قوز چون حالا علاوه بر اینکه یک مادر هستید باید نقش یک معلم را هم بازی کنید و این کار را برای شما سخت تر کرده است. قطعاً برای کودک شما هم شرایط پیش آمده موضوع جدید و ناآشنایی است زیرا برای او نرفتن به مدرسه مساوی است با تعطیلی درس و امتحان و حالا روتین زندگی او هم برهم خورده و تطبیق با شرایط جدید برای او مسئله ساز شده است.
قبل از هر چیز به این فکر کنید که کرونا یک مهمان ناخوانده است و این شرایط تا ابد پایدار نخواهد ماند. سعی کنید برای هر روزتان برنامه ای جدید بریزید و چه بهتر که این برنامه را با دیگر اعضای خانواده نیز در میان بگذارید و از نقطه نظرات آنها هم استفاده کنید زیرا در این صورت احتمال همکاری را بالا میبرید. از حق نگذریم این مهمان ناخوانده خوبی هایی هم برایمان داشت. در این روزها فرصتی فراهم شده تا بتوانیم اوقات بیشتری را با فرزندانمان سپری کنیم. زمان بیشتری برای گفت و گو و بازی در کنار هم داشته باشیم، فرصت بیشتری برای شناخت علایق و خلقیات یکدیگر که شاید این روزها مشغله زندگی ما را از آن غافل کرده بود، داشته باشیم. پس از این فرصت پیش آمده برای گذراندن وقت بیشتر باهم و افزایش صمیمیت استفاده کنید.
سخن آخر
بر اثر شرایط بحرانی ظهور ویروس کرونا هیجاناتی از جمله ترس از مرگ، غم، خشم و ... به شکل کاملاً اصیل در افراد پدیدار می شود اما چون تجربه این احساسات برای انسان دردناک است پس فرد به شکلی ناهشیار این احساسات ناخوشایند را نادیده گرفته و سرکوب می کند. سرکوب احساسات منجر به افزایش اضطراب می شود و فرد برای کاهش دادن اضطراب بالای خویش دست به رفتارهای از جمله پرخاشگری کلامی, فیزیکی و.... می زند که در نهایت این رفتارها منجر به برهم خوردن روابط ما با نزدیکان مان می شود و تنشی بر تنش های ما می افزاید.
پس آگاهی نسبت به هیجاناتی که در درون ما در حال رخ دادن است و تجربه اصیل احساساتمان برای نگه داشتن سطح آرامش و جلوگیری از رفتارهای تنش زای ثانویه در این روزها بسیار ضروری به نظر می رسد.
برای دریافت مشاوره و راهکار های اجرایی بیشتر که به خصوص در حوزه مشاوره خانواده شکل خواهد گرفت از طریق سایت نگاه نو میتوانید با مشاورین خانواده خوب نگاه نو در تماس باشید.
تاریخ انتشار: ۱۳۹۹/۰۸/۱۷
کاندیدای دکتری تخصصی روانشناسی - عضویت سازمان نظام: 29738